Hoewel eigenlijk de Franse natuurkundige Jean Rey
de eer toekomt, wordt door sommigen de Italiaanse geleerde Galileo
Galilei genoemd als uitvinder van deze fascinerende thermometer die
al drie en een halve eeuw geleden werd gebruikt en nu in een geheel
eigentijdse vormgeving te koop is. Het principe is als volgt: voorwerpen in een vloeistof, bij gelijkblijvende grootte en gewicht, hebben de neiging te zinken als die vloeistof warm wordt. De opwaartse kracht van de vloeistof wordt namelijk bij verwarming minder. Wordt de vloeistof kouder, dan neemt de opwaartse kracht juist toe en daarmee het drijfvermogen van de voorwerpen die zich in die vloeistof bevinden. Een Galilei thermometer maakt gebruik van deze eigenschap. De voorwerpen in deze thermometer zin meestal glazen bolletjes gevuld met een gekleurde vloeistof. Het gewicht van elk bolletje is zodanig gekozen dat dit bolletje stijgt of daalt als de omringende vloeistof een bepaalde temperatuur bereikt. Meestal is onderaan het glazen bolletje een metalen schijfje bevestigd met daarop de temperatuurwaarde in graden Celsius. |
 |
Verwacht wordt dan dat de zon in de gehele verwachtingstermijn achter de wolken zal schuilgaan. Deze term wordt zowel voor overdag als 's nachts gebruikt.
Lees ook: geostationaire weersatellieten.
Voor gevaarlijk weer gelden de volgende voorwaarden:
| Fenomeen | Criterium |
|---|---|
| Gladheid en sneeuwval | * hinder door hagel, op- of aanvriezing of bevriezing van natte weggedeelten. * accumulatie sneeuw 0-3 cm/uur. |
| Onweer | meer als 1 ontlading per minuut, al dan niet met hagel. |
| Regen | * hinder voor het wegverkeer. * meer als 30 mm/uur. |
| Temperatuur | extreem hoge temperatuur (na consultatie RIVM). |
| Wind- en waterhozen | waarneming van wind- of waterhoos. |
| Windstoten | meer dan 75 km/uur. |
| Zicht | * ≤ 200 mtr * ≤ 50 mtr * ≤ 10 mtr |
Voor extreem weer en weeralarm gelden andere voorwaarden.
Kijk op de speciale pagina voor meer informatie hierover.
Een stijging van 40 naar 50 graden Celsius en een luchtvochtigheid van 80 naar 10 procent is mogelijk. De Ghibli waait vooral in mei, juni en oktober en duurt één tot vier dagen. Het openbare leven ligt zo goed als stil tijdens het waaien van de Ghibli. De Ghibli hangt samen met het passeren van depressie op de Middellandse Zee. De aanzuigende werking van deze Middellandse Zee depressies is doorgaans de oorzaak van de krachtige wind. De Ghibli is daarom voorspelbaar.
Buiten deze ijsvorm zijn er nog diverse vormen. Deze vindt u hier.
Er zijn drie hoofdcentra in de wereld, namelijk in Washington, Moskou en Melbourne, waar alle gegevens worden verzameld. Vanuit deze drie wereldcentra gaan de gegevens naar een aantal regionale centra. Voor Europa is dat de Engelse plaats Bracknell, met als backup het Duitse Offenbach. De Nederlandse gegevens worden via De Bilt naar deze beide plaatsen gestuurd. De wereldinzamelcentra en de regionale inzamelcentra hebben na onderlinge communicatie complete bestanden van allerlei soorten waarnemingen in hun computers.
Een nationale weerdienst, zoals het KNMI, is vervolgens geabonneerd op een selectie uit al die gegevens. Alle gegevens die van meteorologisch belang worden geacht, worden door de nationale weerdiensten op het GTS gezet.
Het totale netwerk is erg complex en bestaat uit een groot aantal soorten verbindingen, die uiteenlopen van telexlijnen, tot computercomputerverbindingen en satellietverbindingen. Het netwerk is in de loop der jaren opgebouwd.
Ook worden wel eens de termen: Universal Time (UT) of Universal Time Coordinated (UTC) gebruikt.
Ofwel een eenheid op een temperatuurschaal.
Een dag met gemiddeld over 24 uur een temperatuur van bijv. 16°C heeft dus 2 graaddagen. Alle graaddagen worden in een jaar bij elkaar opgeteld en zodoende geeft dit cijfer dan een maat voor de hoeveelheid koude die er dat jaar geweest is.
Buiten deze ijsvorm zijn er nog diverse vormen. Deze vindt u hier.
Een minimumthermometer welke geplaatst is op een hoogte van 10 cm
boven de grond. Boven de thermometer is een stralingsplaat aangebracht.
Deze afdekplaat dient ervoor om de thermometer te beschermen tegen
directe zonnestraling en de eigen warmtestraling. Een niet afgeschermde
thermometer zou bij sterke uitstraling een veel te lage temperatuur
aangeven.
|
|
In de periode van 19 mei t/m 22 juli komt de zon niet lager dan 18 graden onder de horizon en is er astronomisch gezien geen sprake van duisternis. Dit zijn de 'grijze nachten'.
De genoemde data gelden voor midden Nederland. Voor andere plaatsen in Nederland kan deze periode enige dagen afwijken.
Zie ook schemering.
De start van het groeiseizoen is het dagnummer waarop de gemiddelde etmaaltemperatuur 5°C bereikt en tot 1 juli daar niet meer onder komt.
De groene flits manifesteert zich wanneer het laatste randje van de ondergaande zon groen kleurt. Soms is dan alleen het bovenste stukje van de ondergaande zon groen, maar een heel enkele keer vormt de groene flits zich in een soort driehoek die qua afmeting even groot is als de net ondergaande zon. Het vercshijsel duurt bij ons niet langer dan één seconde. In de poolstreken waar een zonsopkomst of -ondergang heel lang kan duren, is wel een groene 'flits' van vijftien minuten waargenomen.
Ontstaanswijze: Zonlicht dat door de atmosfeer gaat, volgt niet helemaal een rechte lijn, maar wordt een klein beetje afgebogen. Dit effect is sterk genoeg om de zon pas te zien ondergaan als de helft ervan in werkelijkheid al beneden de horizon is. Door dit effect is op 21 maart en op 23 september de daglengte overal op aarde langer dan twaalf uur. We noemen dit ook wel kimduiking. Nu is de hoeveelheid afbuiging afhankelijk van de golflengte en dus de kleur van het licht. Het is daarbij zo dat de blauwe en groene kleuren van de zon het laatst verdwijnen bij zonsondergang. De passage van alleen die kleuren duurt ongeveer 1,4 seconden. Vanuit de historie worden niet alleen groene flitsen gemeld, maar soms ook blauwe, en de duur daarvan komt precies overeen met de berekening.
Nabij de bodem bevinden zich watermassa's of bellen die onderkoeld raken. Deze onderkoelde waterbellen stijgen naar het oppervlak, omdat ze lichter zijn dan het omringende water van 4 graden. Wanneer ze aan het oppervlak zijn gekomen, spreiden de bellen zich uit als een lelieblad en bevriezen meteen. De kenmerkende vorm is een relatief ronde vorm met opstaand randje.
Dit wordt ook wel pannenkoekijs genoemd. Dat vriest aan het oppervlak vervolgens aan elkaar. Het IJsselmee kan bij de vorming van grondijs zeer plotseling dichtvriezen. Grondijs kan men ook bij snel stromende rivieren en bijvoorbeeld de Oostzee aantreffen. Zand, steentjes en wier zorgen voor de soms grijze kleur.
Buiten deze ijsvorm zijn er nog diverse vormen. Deze vindt u hier.
In dergelijke gevallen is er geen uitwisseling met de luchtlaag vlak boven de grondinversie. Overdag wordt, bij voldoende instraling van de zon, de lucht aan het aardoppervlak zodanig verwarmd dat de grondinversie verdwijnt. In de zomer gaat dit vanzelfsprekend gemakkelijker dan in de winter. Vandaar dat een hardnekkige grond inversie in de winter nogal eens aanleiding geeft tot de opzameling van vocht en luchtverontreiniging onder zon inversie en eventueel de vorming van mist en zelfs smog.
Kan ook grote vertikale afmetingen aannemen en dan als mist waargenomen worden.
Soms wordt ten onrechte de grastemperatuur, de temperatuur op 10 cm hoogte, ook grondtemperatuur genoemd.
Maak met een grondboor een gat in de grond en u zult merken dat de grond vrij snel vochtig wordt en op den duur nat. Wanneer u tot 2 m geboord hebt, wacht u één nacht en de volgende ochtend zal de grondwaterstand in het boorgat zijn ingesteld. Met een klokje, bevestigd aan een meetlint kunt u zo heel eenvoudig het huidige peil van het grondwater meten. Vooral in zandige gebieden zal het boorgat echter vrij snel vollopen met zand, en kan de waterstand niet meer worden gemeten. Daarom plaatsen we een geperforeerde buis in de grond. Om de perforaties (het filter) trekt u een filterkous. Vroeger werden panty's van moeder de vrouw gebruikt, maar die draagt ze in het algemeen niet meer. Dus zoekt u iets vergelijkbaars.
Als de buis juist is geplaatst kunt u het hele jaar door de grondwaterstand meten. Doe dit bij voorkeur twee maandelijks, en wel rondom de 14e en de 28e van de maand. Zo is dat nu eenmaal afgesproken. Na een jaar meten zult u merken dat de grondwaterstand reageert op neerslag, in de winter wat sneller dan in de zomer. In de winter is de stand hoog, in de zomer laag. Het verschil tussen de hoogste en de laagste gemeten grondwaterstand noemen we fluctuatie. Na 8 jaar de grondwaterstand te hebben gemeten kan het gemiddelde laagste (GLG) en gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG) worden bepaald. Hiervoor neemt u de drie laagste, respectievelijk drie hoogste standen uit de reeks en middelt deze. De GHG en de GLG zijn klimaatafhankelijk. Er is een relatie met het neerslagoverschot. Bij een hoog neerslagoverschot zullen de grondwaterstanden stijgen naar GHG niveau en bij een groot neerslag te kort zullen de grondwaterstanden dalen naar GLG niveau. Meestal benaderen de grondwaterstanden aan het einde van de zomer, eind augustus / begin september hun laagste stand.
Het is de som van de gemiddelde etmaaltemperatuur boven de 5°C, gerekend vanaf midwinter (21 dec). Een dag met met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 3°C draagt dus niets bij, terwijl een dag met een etmaaltemperatuur van 13°C een toename geeft van 8 in de index. De kritieke waarde van de GDD indez hangt af van de wijnsoort, maar gemiddelde genomen loopt een wijnrank uit bij een waarde van ongeveer 250.
